Biljno bogatstvo Visokog na simpoziju u Zagrebu u režiji visočkih istraživača

Priču o  istraživačima na polju biologije, hemije i fizike, počinjemo citatom iz knjige abstrakata sa XII.  Simpozija Mladih Kemijskih Inženjera održanog u Zagrebu. 

Prvi Susret mladih kemijskih inženjera održan je 26. i 27. veljače 1996. u Zagrebu u organizaciji Sekcije za kemijsko inženjerstvo Hrvatskog društva kemijskih inženjera i tehnologa. Od onda, ovaj se naučno‐stručni skup već preko dvadeset godina održava, tradicionalno krajem februara, u organizaciji Fakulteta kemijskog inženjerstva i tehnologije i Hrvatskog društva kemijskih inženjera i tehnologa. Ovogodišnji, XII. susret mladih kemijskih inženjera, održan je 22. i 23. februara 2018. godine na Fakultetu kemijskog inženjerstva i tehnologije u Zagrebu. Cilj skupa je okupiti mlade kemijske inženjere, ali i kolege iz srodnih područja i studente te im pružiti priliku za razmjenu ideja, rezultata i iskustava stečenih radom u industriji, na fakultetima, institutima i drugim ustanovama. Na ovogodišnji Susret prijavilo se 229 učesnika a sa 161 radom., napisao je doc. dr. sc. Domagoj Vrsaljko, Predsjednik Znanstveno‐organizacijskog odbora, u uvodu knjige abstrakata ovogodišnjeg simpozija u Zagrebu.

Ono što bi moglo interesovati nas, stanovnike opštine Visoko, je rad koji je predstavljen internacionalnoj naučnoj publici, a tiče se ljekovitog bilja sa opštine Visoko.

Alma Mostić- Juko, diplomirani biolog i zaljubljenik u bilje, uz pomoć prije svega svoje porodice i muža Kenana, zainteresovala se za jedan opsežan projekat determinacije i klasifikacije bilja na području opštine Visoko. Naime, koristeći se savremenim biološkim metodama istraživanja terena, posjetila je mnoštvo lokaliteta opštine pretvarajući ih u prirodnu laboratoriju, sa jednog takvog lokaliteta je napravljena i sljedeća fotografija.

Ciljevi rada su istražiti vegetacijski sastav različitih livadskih i šumskih fitocenoza, te odredili njihovu upotrebnu vrijednost, utvrditi spektar zastupljenosti ljekovitih, jestivih i vitaminoznih biljnih vrsta prema sistematskoj pripadnosti, životnoj formi i flornim elementima, diferencirati tipove staništa prema zastupljenosti ljekovitih, jestivih i vitaminoznih biljnih vrsta, te utvrditi odnos ljekovitih, jestivih i vitaminoznih biljnih vrsta na različitim tipovima staništa u livadskim i šumskim ekosistemima na području općine Visoko, kaže prvi autor ovog rada, Alma Mostić-Juko. 

Na samom finišu opsežnog projekta se uključuje i Namir Halilović, magistar hemije koji u svojoj stalaži naučnog istraživanja ima već nekoliko svjetski primiječenih radova sa polja hemije i koji je već sa svojim radovima bio predstavljem čitateljima magazina. Halilović je ove godine na spomenutom kongresu išao sa dva dodatna naučna rada u suradnji sa svojim kolegama, te spletom okolnosti stupa u kontakt sa Mostić-Juko gdje zaključuju da bi bila velika stvar obavijestiti neki vid naučne javnosti o informacijama do kojih je došla gospođa Mostić-Juko.

Sva moja dosadašnja istraživanja su se ticala strikto hemije, ponajviše istraživanjem otpadnih voda i razvojem industrijskih procesa. U ekipi svojih suradnika, spletom okolnosti, došao sam u kontakt sa gospođom Almom Mostić-Juko, čiji dugogodišnji rad je od moje strane primijećen kao jedna, da kažem, svježina na našem području. Istražiti cijelu lokalitet opštine, preko 200 biljnih vrsta, kategorisati ih i odrediti njihovu zastupljenost, primjenljivost, je nešto vrijedno objave i prezentiranja na nekom naučnom simpoziju. To je vodilo otpočinjanju saradnje sa autorom i hvala Bogu, rad je u jednom ugodnom ambijentu predstavljen internacionalnoj naučnoj publici u Zagrebu, a to je uspjeh, kako autorice Mostić-Juko, tako i nas, njenih suradnika, a i svih stanovnika opštine Visoko. Možemo doista biti ponosni na podatke koje je Mostić-Juko uspjela prikupiti, obraditi, posložiti i prezentirati naučnoj javnosti. Nadam se da će u skorašnje vrijeme biti interesa Opštine da se rad autorice prezentira i Visočkoj javnosti, bio bih sretan da svi dobiju priliku da se upoznju sa tim šta to naša opština krije na zelenom prekrivaču, napisao je Halilović, za naš magazin.

Na pitanje o tome šta je to čime je rad krunisan, autorica Alma Mostić-Juko je kazala:

Istraživanje prirodnih potencijala ljekovitih, jestivih i vitaminoznih biljnih vrsta na različitim tipovima staništa na području opštine Visoko su pokazala da:

Od ukupno 51 prisutne porodice, 46 porodica ima korisna svojstva. Porodice Asteraceae i Rosaceae zauzimaju najznačajnije mjesto (sa po 26 vrsta), zatim Lamiaceae (20 vrsta). Najmanji broj vrsta pripada porodici Poaceae. Najzastupljenija životna forma su hemikriptofite (109 vrsta). Manji broj vrsta ima formu fanerofita, terofita i geofita. Najmanji broj vrsta sa korisnim svojstvima ima formu hamefita (8). Najzastupljeniji florni element je submediteranski (52 vrste), zatim subatlanski i euroazijski, a najmanje su zastupljene orijentalne i planinske vrste.

Na osnovu istraživanja provedenih na različitim tipovima staništa, utvrđeno je da od ukupno 261 determinisane biljne vrste, 148 vrsta ima ljekovita svojstva, 125 vrsta ima jestiva svojstva, a vitaminozna svojstva ima 80 biljnih vrsta.

Iz analiza je jasno da prirodni resursi istraživanog područja nisu dovoljno korišteni i poznati. U vezi s tim, neophodno je poduzeti aktivnosti podizanja svijesti i znanja o prirodnim potencijalima područja, ali također i o mogućnostima održivog korištenja prepoznatih resursa. Sa konzervacijskog aspekta, neophodno je poduzeti aktivno upravljanje ekosistemima termofilnih livada i kamenjara, u kojima je konstatovan najveći broj biljnih vrsta sa korisnim svojstvima.