Alice In Chains / Dnevnik bola i prljavštine

Do 29. septembra 1992. godine muzički pravac nazvan “grunge” već je iznjedrio “Ten”, “Nevermind” i nije više bio dio neke subkulture, nego kultura sama za sebe. ALICE IN CHAINS  su najavljivali ovu ekspolziju Sijetla koja se proširila svijetom i ranije. 1989. potpisali su za Columbia Records i obilježeni su kao metal bend. Išli su na turneju sa Ozzy-em i bendom Van Halen. U džepu su već imali jedan “zlatan” album, “Facelift” i “zlatan” EP “Sap”, a zatim fenomenalan singl koji se pojavio u soundtrack-u za film “Singles”. Posljednja dva su bila manevar izdavača u pokušaju da Alice In Chains prikažu kao grunge bend i dio rastuće scene Sijetla, prije nego metal scene kojoj je popularnost opadala.

Pre tačno 24 godine, 29. septembra 1992., Alice In Chains su izdali “Dirt”, album koji nije ni grunge, ni metal, već je oboje. Album koji istražuje najmračnije dubine mračnog srca Sijetla. Dnevnik bola, prljavštine i animoziteta izazvanog zavisnošću, izdajom i licemjerjem. Beskompromisno remek-djelo koje važi za jedan od najboljih albuma koje je grunge scena iznjedrila a koji je promijenio lice popularne muzike.

Pored bezbroj kvaliteta čije nabrajanje bi potrajalo, “Dirt” je bez imalo sumnje jedan od najogoljenijih albuma ikada i mračan do same srži. Kada su počeli sa snimanjem albuma u aprilu 1992. godine sa producentom Dave-om Jerden-om, sva četiri člana benda bila su u haosu i pod konstantnim dejstvom alkohola i droge, posebno basista Mike Starr i frontmen Layne Staley. Tu ružna mješavina nasilja, straha, bolesti, nihilizma, zavisnosti i smrti slili su u “Dirt” na način koji do tada se niko nije usudio da uradi.

Album počinje sa predviđanjem samouništenja, “Them Bones”, ali tekst pjesme nije ni približno uznemirujuć koliko Layne-ovi krici. Bura se nastavlja sa nasilnom “Dam That River”, koju je Cantrell napisao nakon svađe sa Kinney-em, a prati je ništa optimističnija “Rain When I Die”. Slijedi jedan od najboljih momenata ploče. “Down In A Hole” Cantrell je posvetio svojoj dugogodišnjoj ljubavi. Himna gubitka i depresije. Iako Layne-ovi bolni vokali vode pjesmu njena moć leži u Cantrell-ovim harmonijama koje odaju osjećaj tjeskobe i nelagodnosti.

Nakon zlokobne “Sickman” ploča se nastavlja sa jednim od najvećih hitova benda Alice In Chains. Po mnogima neobjašnjivo je kako je “Rooster” dospjela na 7. mjesto Billboard Mainstream Rock liste budući da traje više od šest minuta i nije “radiofriendly”, a bavi se ne tako čestom temom. Ovom pjesmom Cantrell je odao počast svom ocu koji je bio vojnik u Vijetnamu i imao je nadimak “rooster”. Opisao ju je kao prvi korak u iscjeljenju njihovog odnosa od štete koju je rat nanio. Ovo je ujedno i jedna od rijetkih pjesama na albumu koja donosi kakvu-takvu pozitivnu liriku. Nakon nje, stvari na albumu “Dirt” postaju mnogo, mnogo ozbiljnije.

Prema izjavi koju je dao Cantrell, druga strana albuma “Dirt” bila je zamišljena kao koncept. Tih pet pjesama od “Junkhead” do “Angry Chair” su nastavci koji pričaju priču. Priča počinje sa mladim naivnim stavom u “Junkhead” kako su droga, seks i rock and roll sjajni, što u stvarnosti i nije bilo baš tako. Od ove pjesme sa svakom sljedećom brod tone sve više i više. U naslovnoj Staley bukvalno preklinje da umre, na “God Smack” uticaj heroinske zavisnosti je sve veći, bespomoćnost vlada pjesmom “Hate To Feel” a “Angry Chair” označava tužan kraj.

Posljednja na albumu je pjesma “Would?” koja je predstavljena u okviru soundtrack-a za “Singles”. U vrijeme izlaska albuma “Dirt”, “Would?” se činila kao slučajno prikačena (što u neku ruku i jeste bila), kao da ne pripada tu, ali do danas ostaje najbolja pjesma koju je bend ikada napisao. Kao takva i budući da je napisana za frontmena benda Mother Love Bone, Andy-a Wood-a koji je umro od prekomjerne doze heroina, uklopila se tematski i vremenom je prihvaćena kao savršen zaključak najboljeg albuma benda i jednog od najboljih albuma devedesetih godina.

Iako se “Dirt” možda čini kao neki priručnik čiji je cilj da vas upozori na opasnost zavisnosti, za Staley-a ove teme su bile autobiografske. Skoro čitava grunge scena Sijetla u to vrijeme je na ovaj ili onaj način bila pogođena heroinom ali niko nije pisao o tome tako direktno kao Alice In Chains. Starr je izbačen iz benda tokom turneje, i preminuo od predoziranja 2011. godine. Staley je dolazio i odlazio sa liječenja nakon albuma “Dirt” što je na kraju rezultovalo odlaskom benda na pauzu. 5. aprila 2002. godine i on je preminuo od prekomjerne doze heroina.

Veliki dio tekstova napisao je Cantrell, a čak je i Staley bio daleko od dna za vrijeme pisanja albuma, što čini tamu koju su uhvatili na albumu mnogo većom od samo jednog čovjeka i njegove lične tragedije. Album se bori sa depresijom ali se zaista bori, ne predaje se. Slušaocu ne obezbjeđuje pogled u ovaj svijet, već otvara prozor koji vodi van njega.

01. Them Bones
02. Dam That River
03. Rain When I Die
04. Down In A Hole
05. Sickman
06. Rooster
07. Junkhead
08. Dirt
09. God Smack
10. Hate To Feel
11. Angry Chair
12. Would?