Novim zakonom Španija izmješta grobove ustaških lidera Pavelića i Luburića

Ukoliko španska vlada lijevog centra usvoji najavljeni zakon o historijskom sjećanju pripremljen u cilju suočavanja sa sjećanjem na građanski rat u Španiji tridesetih godina prošlog stoljeća, grobnice hrvatskih profašističkih lidera iz Drugog svjetskog rata možda će morati biti izmješteni sa sadašnjih poznatih lokacija u Madridu i Valensiji.

Posmrtni ostaci ustaškog lidera Ante Pavelića nalaze se na groblju San Isidro u Madridu, dok posmrtni ostaci komandanta ustaških koncentracionih logora Vjekoslava Luburića pokopani su na groblju “Carcaixent” u Valensiji.

Prema predloženom zakonu o historijskom sjećanju, bit će izbrisana krivična evidencija osoba osuđenih jer su se suprotstavile bivšem fašističkom režimu u Španiji, a organizacije koje čuvaju sjećanje na diktatora Franciska Franka (Francisco Franco), kao što je Fondacija “Francisco Franco”, bit će zabranjene.

Španski portal Eldiario.es u ponedjeljak je objavio da usvajanje novog zakona može dovesti do izmještanja posmrtnih ostataka Pavelića i Lubrića na manje vidljiva mjesta ili u njihovu rodnu zemlju.

Pavelić i Luburić su rođeni u današnjoj Bosni i Hercegovini, koja je u vrijeme Drugog svjetskog rata bila dio Nezavisne Države Hrvatske (NDH).

Razlog za izmještanje njihovih posmrtnih ostataka je to što su njihovi grobovi mjesta za obilježavanje sjećanja desničara, pitanje kojim će se novi zakon baviti.

U junu novi premijer Španije, socijalista Pedro Sančez (Sanchez) izjavio je da grobnica bivšeg diktatora Franka treba biti izmještena iz velikog kompleksa Valle de los Caídos (Dolina palih), koji se nalazi kod Madrida.

U ovom se kompleksu, koji je izgradila Frankova vlada, nalaze posmrtni ostaci oko 34.000 vojnika i pripadnika fašističke falange i onih na republikanskoj strani, koji su se međusobno borili tokom španskog građanskog rata.

Novim je zakonom, također, predviđeno formiranje komisije za istinu, koja bi istraživala zločine koje je počinila država u vrijeme kada se na njenom čelu nalazio Franko.

U devedesetim godinama i hrvatski predsjednik Franjo Tuđman je imao ideju da prebaci posmrtne ostatke Pavelića u Hrvatsku, zajedno s posmrtnim ostacima bivšeg jugoslavenskog predsjednika Josipa Broza Tita, koji je sahranjen u Beogradu, ali je rođen u Kumrovcu u sjevernoj Hrvatskoj.

Pavelić je 1945. godine pobjegao iz Hrvatske i sigurnost je našao u Argentini, gdje je nastavio svoje političke aktivnosti. U njega je 1957. godine u Buenos Airesu pucao srpski emigrant Blagoje Jovović, ali je Pavelić preživio atentat.

On zatim odlazi u prijateljsku Španiju, jer je imao dobre odnose sa Frankovim režimom, gdje je 1959. godine, sa 70 godina starosti, preminuo.

Luburić se 1949. godine, također, preselio u Frankovu Španiju i živio u Valensiji, gdje je vodio štampariju u kojoj je objavljivao proustaške časopise.

Agenti Službe državne bezbjednosti Jugoslavije infiltrirali su se u njegovoj štampariji i 1969. godine ga ubili.

Između 1941. i 1945. godine Pavelićeva NDH je usvojila rasističke zakone po uzoru na nacističke, na osnovu kojih je žestoko progonila Srbe, Jevreje, Rome i hrvatske antifašiste.

Prema zvaničnom poimeničnom spisku, 83.145 žrtava režima stradalo je u glavnom ustaškom koncentracionom logoru u Jasenovcu.

Nakon Frankove smrti, Španija je usvojila amnestiju, poznatu kao “pakt šutnje”, da bi se spriječilo ponovno otvaranje rana iz građanskog rata. Pristalice ove amnestije su kazale da je ovaj čin olakšao mirni prijelaz Španije u demokratiju.

Međutim, porodice pripadnika republikanske strane, koja je izgubila rat, smatraju da je amnestija nepravedno stigmatizirala njihove porodice i na efektivan način odala počast fašističkom naslijeđu, piše Birn.

vijesti.ba/visoko.ba