Tradicionalni prediftarski red ispred pekare “Kraljevac” kao najbolja ilustracija ramazana u Visokom

Sveti islamski mjesec ramazan već odavno je zauzeo sva čula građana i općine Visoko, te je ispunio srca svih vjernika, koji se  suzdržavaju od jela, pića i strasti u Božije ime. Ovaj mjesec poseban je po mnogo čemu, ali zasigurno je nezamisliv bez toplog, okruglog hljeba posutog ćurkotom, koji je neizostavni dio svake iftarske sofre.

Nepunih sat vremena pred iftar brojni Visočani u dugim redovima ispred visočkih pekara čekaju tople somune, kako bi sebe i svoju porodicu nagradili za još jedan dan posta.

Preuzeli smo jednu fotografiju od našeg kolege novinara Mahira Šahinovića sa njegovog FB profila koja na najbolji način ilustruje ramazan u Visokom. Radi se o jednoj simboličnoj i posebnoj pekari “Kraljevac”. Fotografija prikazuje strpljive postače kako u dugim redovima u prediftarsko vrijeme čekaju da kupe vruće somune.

Pekara Kraljevac izgrađena je 1912.godine

Prema saznanjima od oca Ćamila Šahinovića i tetke Safije Ćehajić, pekaru je sagradio dedo Mustafa Šahinović odmah nakon velikog požara koji je u novembru 1911. godine uništio veći dio tadašnjeg gradskog jezgra u Visokom. Pretpostavljaju da sagrađena tokom 1912. godine. Pekarska peć je bila na drva, a pod je bio od nabijene gline.

Prvi pekarski majstor bio je pokojni Risto Bujak. Pekara je bila malog kapaciteta i njene mušterije su bile iz najbližeg komšiluka. Dnevna proizvodnja je bila oko tridesetak hljebova i oko pedesetak somuna, ali se ona pazarnim danom (ponedjeljkom) povećavala i preko pet puta. Osim okruglog hljeba i somuna koji su bili glavni proizvodi, ovdje su se mogli naći i aščijski specijaliteti kao što su sitni ćevap i pečena janjetina. Pekara je komšiluku nudila usluge pečenja pita, pogača i hljebova, a pred vjerske praznike pekle su se baklave, ružice, lutme, pereci i janjad. Ove usluge su znatno pomagale da se pekara održi i posluje pozitivno. Mušterije su bili imućniji ljudi iz komšiluka, putnici i trgovci koji su u to vrijeme zbog posla boravili u Visokom.

Posebna pogodnost lokacije na Kraljevcu ogledao se u sljedećem:

– Kraljevac je stjecište 7 ulica koje su ovaj dio Visokog činile trgom i značajnom trgovinskom zonom.
– Na Kraljevcu su smještene džamija i tadašnja jedina gradska osnovna škola.
– Preko puta pekare je bio plato gdje se pazarnim danom okupljao veliki broj ljudi. Tu je bila glavna trgovina krečom i poljoprivrednim proizvodima na veliko (vrećom ili sepetom).
– Na Kraljevcu je bila „Mrsna pijaca“, gdje se trgovalo mlijekom i mliječnim proizvodima.
– Na platou ispred pekare su trgovci sa sela pazarnim danima ostavljali konje i zaprege.

Kod majstora Riste Bujaka zanat je izučio Ahmet Šahinović, sin Mustafe Šahinovića, koji je pred Drugi svjetski rat samostalno nastavio voditi pekaru. Nakon rata Ahmet je nastavio raditi u pekari da bi oko 1950. godine prešao u Državnu pekaru u Visokom.

Kod Ahmeta je zanat izučio njegov brat Ćamil Šahinović, negdje između 1939. i 1941. godine. Ćamil je 1941. godine, sa nepunih 17 godina, otišao na rad i obuku u Njemačku. U Essenu je 1943. godine položio majstorski ispit za pekara-slastičara pred komisijom koju je sačinjavalo 50 majstora pekaraskog ceha Rurske oblasti.

Od 1950. do 1988. godine Ćamil sa svojim suprugom Eminom neprekidno radi i pruža usluge mušterijama u Visokom. U tom periodu pekara je renovirana, izmijenjen je raspored prostorija, položaj pekarske peći i izgrađene su sanitarne prostorije. Istrajan i uporan rad, kvalitet proizvoda proizvedenih na tradicionalan način bez aditiva učinili su ovu pekaru jedinstvenom i prepoznatljivom.

Nakon penzionisanja Ćamila Šahinovića pekara se daje u najam i danas je vodi čestita porodica Karavidaj. Glava ove porodice, Ramz Karavidaj i Čamil Šahinović radili su skupa posljednjih nekoliko godina prije Ćamilovog penzionisanja. Porodica Karavidaj je nastavila proizvodnju hljeba na isti način kako je to Ćamil radio, na što su im zahvalni Nijaz i Nihad Šahinovič, Ćamilovi sinovi i njihove porodice, ali i mnogobrojne mušterije koje kupuju pecivo spemljeno na tradicionalan način.

(O pekari “Kraljevac” Nijaz Šahinović 12.10.2012.godine)